REACH nedir, ne işe yarar?

REACH, "Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals" ifadesinin kısaltmasıdır ve Türkçe'de "Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması" anlamına gelir.

REACH, Avrupa Birliği (AB) tarafından kimyasalların insan sağlığı ve çevre üzerindeki etkilerini daha iyi yönetmek amacıyla oluşturulmuş bir düzenlemedir. 1 Haziran 2007'de yürürlüğe girmiştir.

REACH'in Temel Amaçları:

1. İnsan Sağlığını ve Çevreyi Koruma:

   • Kimyasalların insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmek.

2. Kimyasalların Güvenli Kullanımını Sağlama:

   • Kimyasalların üretimi, ithalatı ve kullanımı sırasında güvenlik önlemlerini artırmak.

3. Şeffaflık ve Bilgi Paylaşımı:

   • Kimyasalların özellikleri ve riskleri hakkında daha fazla bilgi sağlamak.

4. Alternatiflerin Teşvik Edilmesi:

   • Zararlı kimyasalların yerine daha güvenli alternatiflerin kullanılmasını teşvik etmek.

REACH'in Kapsamı:

REACH, AB'de üretilen veya ithal edilen tüm kimyasalları kapsar. Bu, endüstriyel kimyasallar, tüketici ürünlerindeki kimyasallar ve hatta bazı atık maddeleri içerebilir. REACH, aşağıdaki adımlardan oluşur:

REACH'in 4 Temel Aşaması:

1. Kayıt (Registration):

• AB'de üretilen veya ithal edilen kimyasalların (yılda 1 ton veya daha fazla miktarda) Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA)'ya kaydedilmesi gereklidir.

• Kayıt sürecinde, kimyasalın özellikleri, kullanım alanları ve riskleri hakkında detaylı bilgi sağlanmalıdır.

• Kayıt, kimyasalın güvenli kullanımını sağlamak için bir dosya (teknik dosya) hazırlanmasını gerektirir.

2. Değerlendirme (Evaluation):

• ECHA ve ulusal otoriteler, kayıtlı kimyasalları değerlendirir.

• Bu aşamada, kimyasalların riskleri ve sağlanan bilgilerin doğruluğu incelenir.

• Gerekirse, ek testler veya önlemler talep edilebilir.

3. İzin (Authorisation):

• Çok endişe verici maddeler (SVHC - Substances of Very High Concern) için özel izin gereklidir.

• Bu maddeler, kanserojen, mutajen, reprotoksik (CMR) veya kalıcı, biyobirikimli ve toksik (PBT) özelliklere sahip olabilir.

• İzin süreci, bu maddelerin kullanımının kademeli olarak kısıtlanmasını ve daha güvenli alternatiflere geçilmesini amaçlar.

4. Kısıtlama (Restriction):

• Belirli kimyasalların veya kimyasal grupların kullanımı, AB genelinde kısıtlanabilir veya yasaklanabilir.

• Bu, insan sağlığı veya çevre için ciddi risk oluşturan kimyasallar için uygulanır.

REACH'in Kimyasallar ve Ürünler Üzerindeki Etkisi:

1. Üreticiler ve İthalatçılar:

   • AB'de kimyasal üreten veya ithal eden firmalar, REACH yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumludur.

   • Kimyasalların kaydı, test edilmesi ve güvenlik bilgilerinin sağlanması gereklidir.

2. Tüketici Ürünleri:

   • Tüketici ürünlerinde (örneğin, oyuncaklar, tekstil ürünleri) kullanılan kimyasallar da REACH kapsamındadır.

   • Ürünlerdeki tehlikeli kimyasalların sınırlandırılması veya yasaklanması söz konusu olabilir.

3. Tedarik Zinciri:

   • Tedarikçiler, ürünlerinde kullanılan kimyasallar hakkında bilgi sağlamakla yükümlüdür.

   • Güvenlik Veri Formları (SDS - Safety Data Sheets) hazırlanmalı ve paylaşılmalıdır.

REACH'in Avantajları:

• İnsan Sağlığı ve Çevre: Kimyasalların zararlı etkileri azaltılır.

• Şeffaflık: Kimyasallar hakkında daha fazla bilgiye erişim sağlanır.

• İnovasyon: Daha güvenli kimyasallar ve alternatifler teşvik edilir.

• Küresel Etki: AB dışındaki üreticiler ve ihracatçılar da REACH'e uyum sağlamak zorundadır.

REACH ile İlgili Önemli Kurumlar:

1. ECHA (Avrupa Kimyasallar Ajansı):

   • REACH'in uygulanmasından sorumlu kurumdur.

   • Web sitesi: https://echa.europa.eu/.

2. Ulusal Otoriteler:

   • Her AB ülkesi, REACH'in uygulanmasından sorumlu bir ulusal otorite belirlemiştir.

Türkiye'de REACH:

Türkiye, AB'ye üye olmamasına rağmen, AB ile ticaret yapan firmalar REACH yükümlülüklerine uymak zorundadır. Ayrıca, Türkiye'de benzer bir düzenleme olan KKDİK (Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması) yönetmeliği 23 Haziran 2017'de yürürlüğe girmiştir. KKDİK, REACH ile büyük ölçüde uyumludur.