MSDS (Material Safety Data Sheet) (GBF, Güvenlik Bilgi Formu) nedir? Nasıl Hazırlanır?

MSDS (Material Safety Data Sheet), SDS (Safe Data Sheet) GBF(Güvenlik Bilgi Formu) nedir? Nasıl Hazırlanır?

Güvenlik Bilgi Formu (GBF) veya İngilizce adıyla Safety Data Sheet (SDS), kimyasal maddelerin ve karışımların güvenli kullanımı, depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesi hakkında detaylı bilgi sağlayan bir belgedir. Bu form, kimyasallarla çalışan kişilerin, işverenlerin ve acil durum ekiplerinin kimyasalların risklerini anlaması ve gerekli önlemleri alması için hazırlanır.

Güvenlik Bilgi Formu (GBF) Nedir?

• Amacı: Kimyasalların insan sağlığı ve çevre üzerindeki potansiyel risklerini belirlemek ve bu riskleri yönetmek için gerekli bilgileri sağlamak.

• Yasal Zorunluluk: AB'de REACH ve Türkiye'de KKDİK (Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması) yönetmelikleri kapsamında, tehlikeli kimyasallar için GBF hazırlanması zorunludur.

• Kapsam: Tehlikeli kimyasalların yanı sıra, belirli koşullarda tehlikeli olmayan kimyasallar için de GBF hazırlanabilir.

Güvenlik Bilgi Formu (GBF) Nasıl Hazırlanır?

GBF, 16 standart bölümden oluşur. Bu bölümler, Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) ve Küresel Uyumlaştırılmış Sistem (GHS) tarafından belirlenmiştir. İşte GBF'nin bölümleri ve her bir bölümde yer alması gereken bilgiler:

1. Kimyasal Madde/Karışım ve Şirket/İş Sahibinin Tanıtımı

• Kimyasalın adı, kullanım amacı ve tedarikçi bilgileri.

• Acil durum iletişim bilgileri.

2. Tehlikelerin Tanımlanması

• Kimyasalın sınıflandırması (örneğin, yanıcı, toksik, korozif).

• Tehlike sembolleri ve işaretleri (GHS piktogramları).

• Risk ifadeleri (H-cümleleri) ve önlem ifadeleri (P-cümleleri).

3. Bileşimi/İçindekiler Hakkında Bilgi

• Kimyasalın bileşenleri ve konsantrasyonları.

• CAS numaraları ve diğer tanımlayıcı bilgiler.

4. İlk Yardım Önlemleri

• Kimyasala maruz kalma durumunda alınacak ilk yardım önlemleri (örneğin, solunum, yutma, cilt teması).

5. Yangınla Mücadele Önlemleri

• Yangın durumunda kullanılacak söndürücü türleri.

• Yangın sırasında ortaya çıkabilecek tehlikeli gazlar.

6. Kaza Sonucu Yayılma Önlemleri

• Kimyasalın sızması veya dökülmesi durumunda alınacak önlemler.

• Çevresel etkileri en aza indirme yöntemleri.

7. Elleçleme ve Depolama

• Kimyasalın güvenli kullanımı için öneriler.

• Depolama koşulları (örneğin, sıcaklık, havalandırma).

8. Maruz Kalma Kontrolleri/Kişisel Korunma

• Maruz kalma sınır değerleri.

• Kişisel koruyucu ekipmanlar (örneğin, eldiven, gözlük, maske).

9. Fiziksel ve Kimyasal Özellikler

• Kimyasalın fiziksel özellikleri (örneğin, renk, koku, yoğunluk, erime noktası).

10. Kararlılık ve Tepkime

• Kimyasalın kararlılığı ve olası tehlikeli reaksiyonları.

11. Toksikolojik Bilgi

• Kimyasalın toksikolojik etkileri (örneğin, akut toksisite, kronik etkiler).

12. Ekolojik Bilgi

• Kimyasalın çevre üzerindeki etkileri (örneğin, sucul toksisite, biyolojik bozunma).

13. Bertaraf Bilgileri

• Kimyasalın bertaraf yöntemleri ve atık yönetimi.

14. Taşımacılık Bilgileri

• Kimyasalın taşınması sırasında uyulması gereken kurallar (örneğin, UN numarası, taşıma sınıfı).

15. Mevzuat Bilgileri

• Kimyasal ile ilgili yasal düzenlemeler (örneğin, REACH, KKDİK).

16. Diğer Bilgiler

• Hazırlama tarihi, revizyon bilgileri ve diğer açıklamalar.

GBF Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

1. Doğru Bilgi: Kimyasalın özellikleri, riskleri ve kullanım talimatları doğru ve güncel olmalıdır.

2. Dil: GBF, kullanıcıların anlayabileceği bir dilde (genellikle ülkenin resmi dilinde) hazırlanmalıdır.

3. Güncellik: Kimyasalın özellikleri veya mevzuat değişiklikleri olduğunda GBF güncellenmelidir.

4. Yasal Uyum: REACH, KKDİK veya diğer yerel yönetmeliklere uygun olmalıdır.

GBF Hazırlama Kaynakları:

1. Kimyasal Tedarikçileri:

   • Kimyasalı tedarik eden firma, genellikle GBF'yi sağlar.

2. ECHA (Avrupa Kimyasallar Ajansı):

   • Kayıtlı kimyasallar için GBF örnekleri bulunabilir: https://echa.europa.eu/.

3. Yazılım Araçları:

   • GBF hazırlamak için özel yazılımlar (örneğin, SDS Authoring Tools) kullanılabilir.

4. Profesyonel Danışmanlık:

   • Kimyasal güvenliği uzmanları veya danışmanlık firmaları, GBF hazırlama konusunda destek sağlayabilir.

Örnek GBF Kullanımı:

• Bir fabrikada kullanılan kimyasalın GBF'si, çalışanların kimyasalın risklerini anlaması ve gerekli önlemleri alması için kullanılır.

• Acil durum ekipleri, kimyasal sızıntısı veya yangın durumunda GBF'deki bilgileri referans alır.