E339, Trisodium phosphate anhydrous, Trisodyum Fosfat, TRI SODIUM PHOSPHATE, Sodium Phosphate, Tribasic, Trisodyum Ortofosfat, Sodyum Fosfat, 7601-54-9
Trisodyum Fosfat Molekül Formülü: Na3PO4
Molekül Ağırlığı: 163.94 g/mol
Kimyasal Adı: Trisodyum Fosfat
CAS Numarası: 7601-54-9
Görünümü : Beyaz Granül Veya Kristal Yapıda Toz
Kimyasal Adı : Sodium Phosphate, Tribasic, Trisodyum Ortofosfat, Sodyum Fosfat
Kimyasal Formülü : Na3PO4
Özellikleri : TSP E339 E numarası ile kullanılır.
Ambalaj Şekli : 25 kg. lık torbalarda.
Trisodyum fosfat (TSP), Na3PO4 kimyasal formülüne sahip inorganik bileşiktir. Beyaz, granül veya kristal halinde bir katıdır ve alkali bir çözeltide oldukça çözünürdür. TSP'ler bir temizlik maddesi, yağlayıcı, gıda katkı maddesi, leke çıkarıcı ve yağ giderici olarak kullanılır.
Ticaretin öğesi çoğunlukla kısmen hidratlıdır ve susuz Na3PO4'ten dodesehidrat Na3PO4.12H20'ye kadar değişebilir. Beyaz toz formunda çoğunlukla bulunur, trisodyum ortofosfat veya basitçe sodyum fosfat olarak da adlandırılabilir.
Kullanım Alanları
- Fotoğraf geliştiriciler, buhar kazanı pul (kabuk) uzaklaştırılması ve kireç önleme, su yumuşatma, deterjan karışımı, ıslak bitirme-pH değeri ayarlayıcı, alüminyum iş parçaları, cilalar, şekerin ağartılması, gıdada mayalanma, çiftlik hayvanları beslenmesi için tamamlayıcı besin maddesi-mineral zenginliği sağlayıcı olarak vb... çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.
- Tri sodyum fosfat çoğunlukla boyama için evsel yüzeyleri hazırlamakta kullanılan temizleyici ve yağ giderici ajandır.
- Mobilya üzerindeki süt boyası dahil lateks boyaların çoğu TSP’nin kuvvetli bir çözeltisiyle ovularak giderilebilir.
- Herhangi bir ahşap parçası soyulduktan sonra boya gidericilerin çoğunda bulunan waksı uzaklaştırmak için TSP kullanılabilir.
- TSP, mineral özleriyle yıkamadan sonra, mineral özlerini tamamen temizleyebilmek için de kullanılmaktadır.
- TSP evsel klor ağartıcıyla aynı çözelti içinde bulunabilir ve bu özellikle ahşaptan küf gidermek için iyidir.
3 tane Sodyum atomu ile bir fosfat molekülünün birleşimi sonucunda meydana gelen inorganik formda bulunan sodyumun fosfat tuzudur.
Sodyum Fosfat’ın 3 formundan bir tanesidir. Tribazik sodyum fosfattır. Ticarî olarak satışta sunulan formu hidratlı formdadır. Susuz formdan ziyade Dodekahidrat formlu olanı da vardır.
Trisodyum Fosfat E Kodu: E 339
Diğer İsimleri Aşağıdaki Gibidir;
- Fosforik Asit Trisodyum Tuzu
- Tribazik sodyum fosfat
- E 339
- 7601-54-9
- Susuz Trisodyum Fosfat
- Fosfat kimyasalı
- Tersiyer sodyum fosfat
- TSP çözeltisi
- Sodyum Orto fosfat
- TSP
- Triosodyum Fosfat Anhidrat
- Trisodyum Fosfat Anhydrus
Nasıl Üretilir?
Üretimi, fosforik asit ile sodyum karbonat reaksiyonunda fazla miktar sodyum karbonat ilave edilir. 2. Aşamada çözelti içerisindeki karbondioksitin dışarı atılması işlemidir. Bu süreçte çözelti kaynatılır. Kaynatılması sırasında karbondioksit dışarı atılmaktadır. Daha sonraki süreçte TSP elde etmek için çözeltiye sodyum hidroksit ilave edilir.
Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Fiziksel görünüm olarak beyaz görünümde, granül veya kristal toz formundadır. Higroskopik özelliğe sahiptir. Yani havada bulunan nemi çekme kabiliyetine sahiptir.
Erime noktası 1583 °C dir.
Çözünürlük olarak su içerisinde iyi bir çözünürlüğe sahiptir. 25 °C sıcaklıkta yaklaşık 14.5 g/100 g su dur. Etanol içinde çözünmemektedir.
Yoğunluğu 2.54 g/cm3 tür.
Bu kimyasal 75 °C ye kadar ısıtılması durumunda ayrılmaktadır.
Sulu çözeltisi çok kuvvetli alkali özelliğe sahiptir. %1 lik çözeltisindeki pH yaklaşık 11.5-11.7 aralığındadır.
Trisodyum Fosfat Kullanım Alanları Nerelerdir?
- En önemli kullanım alanları arasında sabun tozlarının imalatı, deterjan ve temizlik maddeleri yer almaktadır. TSP pH değeri yaklaşık 12 dir. Yüksek alkalin özelliğinden dolayı gres ve yağlara etki ederek nüfuz ettiği alandan çıkarma etkisine sahiptir.
- Kaplama ve boyama sektöründe metal yüzeylerdeki yağları temizlemek için TSP kullanılır. Boyama işleminden önce kullanılması durumunda boyanan metal üzerinde pürüzsüz bir yüzey oluşturmaktadır.
- İlaç sektöründe kullanılan makinelerin imalatında sert bakır lehimleme işlemleri mevcuttur. Bu alanlardaki sert bakırları lehimlemek için trisodyum fosfat kullanılır.
- Seramik malzemeler sır ile kaplanmaktadır. Seramik üzerinde iyi bir camsı yüzey elde edebilmek için sırların akış noktasının düşürülmesi gerekmektedir. Camsı film tabakasının seramik üzerine iyi bir şekilde yapışması ve pürüzsüzlük hissi vermesi gerekmektedir. Seramik üzerindeki sırların akış noktasını düşürmek için trisodyum fosfat kullanılır.
- İnsan vücudunda krebs döngüsünde enerji üretilmektedir. Krebs döngüsünün enerji üretebilmesi için fosfat gerekli bir bileşendir. Sporcu beslenmelerinde, enerji üretimine katkı sağladığından dolayı bu gibi enerji içeceklerinin bileşenlerinde besin takviyesi olarak kullanılır.
- Tıbbi alanda bağırsakların tedavisinde veya müshil ilaçlarının imalatında etken madde olarak Tribazik sodyum tuzu kullanılır. Bu işleme lavman denir. Lavmandaki amaç bağırsakta sertleşerek sıkışan katı maddelerin trisodyum fosfat etkisi ile yumuşatılması ve dışarıya çıkarılmasıdır.
- Kapalı devre sistemlerinde bulunan su içerisinde suya sertlik kazandıran bazı iyonlar bulunmaktadır. Bunun sonucunda bu iyonların varlığından kaynaklı sistem içerisinde kireç oluşumu meydana gelmektedir. Sistem içerisindeki kireç oluşumu sistemin tıkanmasına neden olur. Daha sonra kapalı devre sistemlerinde istenmeyen olaylar meydana gelmektedir. Bundan dolayı sistem içerisindeki suyun yumuşatılması gerekmektedir. Sert suların yumuşatılması için tribazik sodyum tuzu mükemmel bir kimyasaldır.
- Pamuk ve pamuk karışımına sahip ipliklerin boyanmasından sonra farklı düzeydeki pH özelliklerine karşı dayanıklı olması gerekmektedir. Pamuklu ve pamuk karışımlı ipliklerin pH değişikliklerine karşı daha dayanıklı olması istenir. Sonuç olarak, boyama işleminden önce trisodyum fosfat ile muamele edilmektedir.
- Haşere öldürücü formüllerin oluşturulmasında kullanılır.
- Bazı bitkilerde ve meyve ağaçlarında pula benzeyen haşereler oluşmaktadır. Pul haşerelerini inhibe etmek için Tetrasodyum Pirofosfat, sodyum nitrat tuzu ile birlikte kullanılır.
- Jeotermal enerji santralinde meydana gelen korozyon oluşumunu önlemek için kullanılan kök kimyasallar arasında yer alır. Sodyum Fosfat bu metalik sistemin korozyonunu önlemek veya korozyon hızını azaltmak için maliyet açısından avantajlı kimyasaldır.