GAMMA BUTYROLACTONE, Butyrolacton, Oxolanone, γ-butyrolactone, Gamma Butyrolactone, GBL, 96-48-0

GAMMA BUTİR LAKTON, GAMA BÜTİRO LAKTON, Gamabütirolakton, Gamma Butyrlactone, Gamma Butirolakton, Gamma Butyro Lactone, Butyrolacton, Oxolanone, γ-Butyrolactone, Butirolakton, GBL, 96-48-0

Gamma-Butirolakton (GBL / CAS 96-48-0) :

🌟 Gamma-Butirolakton (GBL)

A) Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri

• Kimyasal Formül: C₄H₆O₂

• Molar Kütle: 86.09 g/mol

• Görünüm: Renksiz, berrak sıvı

• Koku: Hafif ester benzeri

• Erime Noktası: −44 °C

• Kaynama Noktası: ~204–205 °C

• Yoğunluk: ~1.12 g/cm³ (25 °C)

• Çözünürlük: Su ve birçok organik çözücüyle tamamen karışabilir

• pH (100 g/L suda): 4–5

• Parlama Noktası: ~98–101 °C (kapalı kap)

• Patlama Limitleri: Yaklaşık %16 (v/v)

• Refraktif İndeks: n₂₀/D 1.436

• Buhar Basıncı: ~0.34 hPa @ 20 °C

• Ateşleme Sıcaklığı: ~455 °C

• WGK (Almanya): 1 (düşük su tehlikesi)

• EC No: 202-509-5

• Depolama: Oda sıcaklığında, nemsiz ve kapalı ambalajda

B) Kullanım Alanları

• Çözücü: Fotosensitif reçineler, özel mürekkepler, lityum batarya elektrolitleri

• Ara Ürün: 2-Pirolidon, NMP, NVP ve PVP üretiminde

• Farmasötik: GHB öncüsü (düzenlemeye tabi)

• Elektronik: Kondansatör ve batarya formülasyonları

• Bağlayıcı & Dağıtıcı: Döküm bağlayıcıları ve kaplama sistemlerinde

C) Üretim Şekli

• Yöntem: Maleik anhidritin veya süksinik asidin hidrojenasyonu

• Katalizör: Paladyum veya bakır bazlı sistemler

• Proses Tipi: Sürekli üretim (örneğin Mitsubishi Chemical yöntemi)

• Saflık: ≥99.5% (teknik veya sentez kalite)

D) Reaksiyonları

• Lakton Halka Açılımı: Asidik veya bazik ortamda kolayca açılır

• Pyrrolidone Dönüşümü: Amonyak veya aminlerle reaksiyona girerek

• Polimerizasyon: Özel polimerlerde monomer veya komonomer olarak

E) Alternatifleri

• 2-Pirolidon: Daha reaktif, polimer sentezinde kullanılır

• N-Metil-2-pirolidon (NMP): Daha yüksek kaynama noktalı çözücü

• Propilen Karbonat: Daha güvenli aprotik alternatif

• Etil Laktat: Benzer çözünürlük profiline sahip biyobazlı çözücü

F) Diğer İsimleri Gamma-Butirolakton, GBL, Dihydrofuran-2-one, 4-Hidroksibütirik asit laktonu

G) Halk Dilindeki İsmi “GBL çözücüsü” “PVP öncülü” “Batarya sınıfı lakton”

H) Kullanım Oranları

• Pirolidon üretimi: Stokiyometrik dönüşüm

• Batarya elektrolitleri: %5–20 arası solvent karışımı

• Kaplama & reçineler: Formülasyonda %2–10 arası

Gamma-Butirolakton (GBL), kimyasal formülü C₄H₆O₂ olan organik bir bileşiktir. Higroskopik, renksiz ve suyla karışabilen bir sıvıdır ve hafif karakteristik bir kokuya sahiptir.

Temel Özellikler

• CAS Numarası: 96-48-0

• Moleküler Ağırlık: 86.09 g/mol

• Yoğunluk: 1.1286 g/mL (15°C)

• Kaynama Noktası: 204°C

• Çözünürlük: Su, etanol, aseton ve benzen ile karışabilir

Kullanım Alanları

• Endüstriyel Kullanım: N-metil-2-pirolidon gibi kimyasalların üretiminde ara madde olarak kullanılır.

• Farmasötik: Gamma-hidroksibutirik asit (GHB) öncüsü olarak bilinir ve CNS depresan etkileri gösterir.

• Gıda ve Aroma: Peynir aromalarında ve bazı şarap ekstraktlarında düşük konsantrasyonlarda bulunabilir.

• Polimer Endüstrisi: Plastik ve kaplama üretiminde çözücü olarak kullanılır.

Güvenlik ve Düzenlemeler

• Tehlike Sınıfı: Yanıcı ve toksik

• GHS Piktogramları: ⚠️ Ünlem İşareti (H302, H318, H336)

• Yasal Durum: Bazı ülkelerde düzenlemeye tabi olup, belirli kullanım alanları için kısıtlamalar bulunmaktadır

Gamma-Butirolakton (GBL) farklı isimlerle de bilinir. İşte bazı alternatif adları:

• IUPAC Adı: Oxolan-2-one

• Kimyasal Adlar:

  • Dihydrofuran-2(3H)-one

  • 1,4-Lactone

  • 4-Butyrolactone

  • 4-Hydroxybutyric Acid Lactone

  • Gamma-Hydroxybutyric Acid Lactone

  • Oxolanone

  • Gamma Butyro Lactone

• Kısaltmalar:

  • GBL

  • BLO

• CAS Numarası: 96-48-0

Gamma-Butyrolactone (GBL), kimyasal formülü C₄H₆O₂ olan organik bir bileşiktir. Higroskopik, renksiz, suyla karışabilen bir sıvıdır ve zayıf bir karakteristik kokuya sahiptir. GBL, en basit 4-karbon laktondur ve genellikle diğer kimyasalların, özellikle N-metil-2-pirolidon gibi bileşiklerin üretiminde ara madde olarak kullanılır.

GBL, vücutta gamma-hidroksibutirat (GHB) olarak bilinen merkezi sinir sistemi depresanına dönüştürülür. GHB, barbitüratlara benzer etkiler gösterir ve eğlence amaçlı kötüye kullanılabilir. GBL ayrıca çeşitli endüstriyel uygulamalarda, özellikle çözücü olarak ve polimer üretiminde kullanılır.

Ancak, GBL'nin yutulması ciddi güvenlik endişelerine yol açabilir; nöbetler, koma ve hatta ölüme neden olabilir. Bu nedenle, birçok ülkede sıkı bir şekilde düzenlenmiştir ve genellikle sadece reçete ile veya geçerli bir lisansla temin edilebilir

Kullanım

Esas olarak pirolidon, klorofenoksibutirat herbisitleri, bitki büyüme düzenleyicilerinin sentezinde kullanılır. Ayrıca polimer çözücü, petrol işleme için ekstraktant olarak da kullanılabilir, vb.