Tetrametilen Glikol, 1,4-Bütandiol, 110-63-4
Molekül Formülü (1,4-Bütandiol): C4H10O2
Molekül Ağırlığı: 90,12 g/mol
Kimyasal Adı: 1,4-Bütandiol
CAS Numarası: 110-63-4
Alkanlar grubunda yer alan Bütan’ın her bir ucundaki karbon atomuna hidroksil grubunun bağlanması ile oluşan yani bütan kimyasalından türetilmiş renksiz ve akışkan yapıya sahip viskoz bir Kimyasaldır.
Bütandiol alkol grubunda yer alan bir kimyasaldır.
Diğer İsimleri Aşağıdaki Gibidir;
- Bütan-1,4-diol
- 1,4-Butilen Glikol
- Tetrametilen Glikol
- 1,4 dihidroksibütan
- 4-Hidroksi bütanol
- 1,4-Tetrametilen glikol
- Tetrametilen 1,4-Diol
- Bütan-1-4-diol
Nasıl Üretilir?
Dünya genelinde farklı farklı 1,4-Bütandiol üretim metotları kullanılmaktadır. Genellikle büyük üreticiler piyasaya hakimdir. En çok Asetilen ve Formaldehitin yüksek basınç ile tepkimeye sokularak yapılan üretim yöntemidir. Bununa yanında 1,4-Bütandiol için kullanılan farklı üretim metotları aşağıdaki gibidir.
- 2-Butin-1,4-diolün Nikel(Ni) katalizör yardımı ile sürekli hidrojenasyon yöntemi ile üretimi yapılır.
- Katalitik Reaksiyon işlemi ile, Bütadien ve Asetik Asit, 1,4-diasetoksi-2-büten oluşturur. Daha sonra hidrojenasyon ile 1,4-Diasetoksibutan meydana gelir. Son olarak da Hidroliz reaksiyonu ile meydana gelir.
- Allil Alkol ve Sentez gazının reaksiyonu ile 1,4-Bütandiol elde edilebilir.
- Başka bir 1,4-Bütandiol üretim yönteminde, Bütadien’e karışım oluşturmak amacıyla Klor eklenir. Burada 1,4-Dikloro-2-Buten ve 3,4-Dikloro-1-Büten oluşur. Daha sonra bu karışım Sodyum Asetat ile reaksiyona girer. Ve 1,4-diasetoksi-2-Büten oluşur. Burada elde edilen son ürün doğrudan ana kimyasala hidrojenize edilmektedir.
- Başka bir 1,4-Bütandiol üretim yönteminde ise diperoksibüten ile peroksit reaksiyona sokulur. Burada da hidrojenasyon reaksiyonu sonucunda 1,4-Bütandiol elde edilir.
Burada görüldüğü gibi hemen hemen tüm 1,4-Butilen Glikol üretim yöntemlerinde hidrojenasyon safhası bulunmaktadır.
Bütandiol Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
1,4-Butilen Glikol, bütandiol’ün 4 kararlı izomerinden bir tanesidir. Kokusuz, renksiz bir sıvı veya katı olarak bulunur.
Erime noktası 20 °C dir.
Kaynama noktası 230 °C dir.
Yoğunluğu ise 25 °C de 1,017 g/mlt dir.
Çözünürlük olarak, su, alkoller, glikol eterler, ketonlar ve glikol eter asetatlarda kolayca çözünür. 1,4-Bütandiol, Alifatik hidrokarbonlar ve klorlu hidrokarbonlarla karışmaz.
Higroskopik özelliğe sahiptir.
Kararlı bir kimyasal özelliğe sahiptir. 1,4-Butilen Glikol aynı zamanda yanıcıdır. Mineral asitlerin varlığında, güçlü oksitleyici maddelerle, klorlu asitler ve asit anhidritlerle uyumlu özellik sergilemez.
İnsan Sağlığına Etkileri Nasıldır?
1,4-Bütandiol, yutulması durumunda sağlığa zararlıdır. Uyuşukluğa ve baş dönmesine neden olacak etkilere sahiptir.
Dumanının solunmasından kaçınılmalıdır. Bu kimyasal ile çalışma yapıldıktan sonra eller iyice yıkanmalıdır. Cilde temas etmesi durumunda cildinizi bol su ile yıkamamalısınız.
1,4-Butilen Glikol ile çalışma yapılırken yemek yenmemeli, herhangi bir içecek içilmemeli ve sigara kullanılmamalıdır.
Depolaması Nasıl Yapılmalıdır?
1,4-Butilen Glikol yanıcı özelliğe sahip bir kimyasal olmasından dolayı doğrudan Güneş altında depolama yapılmamalıdır. 1,4-Butilen Glikol paslanmaz çelik varillerde depolanır. 1,4-Bütandiol 20.1 °C de donar. Normalde sıvı olmasına karşılık bu sıcaklıkta donacaktır. Ama tekrar ısındığında sıvı haline dönecektir.
Bu kimyasal madde 2°C- 8°C arasındaki sıcaklıklarda depolanmalıdır. En sağlıklı depolama koşulları bu sıcaklık aralığındadır.
1,4-Bütandiol Kullanım Alanları Nerelerdir?
- Yüksek kalitede bir ara üründür. 1,4-Butilen Glikol ve bunun gibi türevleri Kimya Endüstrisinde çok geniş kullanım alanına sahiptir.
- Boyalı saçlardaki renk kaybını önlemek için bir kaç kimyasal madde ile modifiye edilerek çapraz bağlayıcı olarak 1,4-Butandiol kullanılır.
- Teknik plastiklerin imalatında, poliüretanların imalatında 1,4-Butilen Glikol kullanılır.
- 1,4-Bütandiol kullanım alanları, çözücüler ve elektronik kimyasalların üretiminde de kullanılmaktadır.
- Aynı zamanda elastik liflerin imalatında da kullanılmaktadır.
- Tıp alanında da kullanılmaktadır. Burada yeni bir kanser ilacı olan epotilonların sentezlenmesinde kullanılmaktadır.
- 1,4-Butilen Glikol tıp alanında başka kullanım alanı olarak (-)-Br Evisamide’nin stereoselektif ürünün sentezlenmesinde kullanılmaktadır.
- En çok tüketim alanı, Tetrahidrofuran(THF) İmalatı için kullanılmaktadır. Burada fosforik asit ve yüksek sıcaklık varlığı gerekmektedir. Tetrahidrofuran ise, spandeks fiberler, üretan elastomerler ve kopolyester eterlerin imalatını yapmak için kullanılan, politetrametilen eter glikolü yapmak için kullanılır.
- Kimya endüstrisinde solvent olarak bazı elastik elyaf ve poliüretanların imalatında kullanılmaktadır.
- Organik kimyada ise p-bütrolakton (GBL)’ nin sentezini gerçekleştirmek için kullanılır.
- Polyester plastikleştiriciler, boyalar ve kaplamalar için çapraz bağlayıcı bir ajan özelliği göstermektedir.
- Bu kimyasal bir ara ürün özelliği gösterir. 1,4-Butilen Glikol Bu özelliğini sergilediği kullanım alanları politetrametilen eter glikol(PTMEG), polibutilen tereftalat (PBT) ve poliüretan (PU) imalatında çok yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.
- Bir başka kullanım alanı ise Endüstriyel temizlik ürünlerinin imalatında ve tutkal sökücülerin imalatın da kullanılır.
- Baskı mürekkeplerinde taşıyıcı ve çözücü olarak kullanılmaktadır.
- Tarım alanında ve veteriner ürünlerinin imalatında kullanılmaktadır.