Amonyak, Ammonia, 7664-41-7

Amonyak, Ammonia, 7664-41-7

Molekül Formülü (Amonyak): NH₃
Molekül Ağırlığı: 17.031 g/mol
Kimyasal Adı: Amonyak
CAS Numarası: 7664-41-7
Görünümü : Sıvı kendine has kokusu
Kimyasal Adı : Ammonia Aqueous; Aqua Ammonia; Ammonia TS
 

Azot atomu ve hidrojen atomundan oluşan renksiz ve keskin ve hoş olmayan kokuya sahip bir gazbileşiğidir.OH- iyonu içermediği halde zayıf baz özelliği gösterir.

Amonyak, kovalent bağlı (ametal + ametal) bir bileşiktir. Molekülleri polar olduğundan su içinde yüksek oranda çözünür. Amonyak molekülleri kendi aralarında olduğu gibi su molekülleri ile de zayıf hidrojen bağı oluşturur. Bu nedenle suda çok çözünür.

Bağ yapmamış bir çift elektronu olduğundan molekül şekli üçgen piramittir, bu yüzden polar bir moleküldür.Gazlaşma gizli ısısı çok yüksektir, bu nedenle sanayi tesislerinde soğutucu madde olarak da kullanılır.Oda koşullarında doymuş amonyak çözeltisi %34'lük olup, yoğunluğu 0,88 g/ml'dir.

Kullanım alanları

• Amonyak, gübre, ilaç, boya, parfüm gibi maddelerin sentezlenmesinde ilk aşamada kullanılmaktadır. Amonyak canlılar için zehirli bir maddedir, kullanılırken dikkat edilmesi gerekir. Piyasada amonyak adı altında satılan maddeler amonyağın sulu çözeltisi olan Amonyum Hidroksittir.
• Amonyak, en fazla gübre üretiminde ve gübre olarak kullanılır. Azotlu gübre ve nitrik asit üretiminde başlangıç maddesidir.
• Sıvı amonyak, toprağa doğrudan dökülebilir. Amonyum nitrat ve amonyum fosfat gibi tuzları da gübre olarak kullanılabilir.
• Rafine petrolün asit içeren yan ürünlerinin nötrleştirilmesinde, lastik üretiminde pıhtılaşmayı önlemek için amonyak kullanılır.
• Başlıca kullanıldığı ürünler şunlardır; boyalar, plastikler, naylon, temizlik ürünleri, patlayıcılar, soğutucular (klima gibi), sentetik elyaflar, pamuk ve ipek temizliği, bakalit ve sentetik reçine üretimi, soda, patlayıcı maddeler, sentetik fiber, ilaç sentezleri…

Çok keskin bir kokuya sahiptir. Renksiz bir sıvı veya gazdır. Günlük yaşantımızda amonyak kokusu bilindik bir kokudur. Çünkü evsel temizlik ürünlerinde ve amonyak tuzlarından dolayı bu koku salınır.

Amonyak Suda çözünür mü?

Amonyağın (NH₃) sudaki çözünürlüğü 25 oC'de 34 gram ve 60 oC'de 25,5 gramdır.Su içerisinde çok kolay çözünürlüğe sahiptir. Atmosferde en çok bulunan azot bileşiklerinden bir tanesi amonyaktır.

Dünya çapında en çok üretilen 10 bileşikten bir tanesidir.Baz kategorisinde yer alan bir bileşiktir.

Bu kimyasalın tuzları insanların bilincinin açık tuttuğu düşüncesiyle kullanılmaktadır. Buna karşıt olarak kasları etkin kıldığı ispatlanamamıştır.

Tuzları üzerinde duracak olursak, çalışma prensibi olarak, her hangi bir kişi tarafından koklanması durumunda oksijenin beyne daha hızlı ulaşmasını sağlayarak nefes alıp vermeyi hızlandırmaktadır.

Piyasada bulunan konsantrasyonu genellikle %25 liktir. Susuz formu gaz fazında olup basınçlı tüplerle taşınmaktadır.

Bayılma vakalarında bilincin hızlı bir şekilde geri kazanılması için amonyak tuzu koklatılması bilincin geri gelmesine yardımcı olur.

Amonyak öncelikle gaz olarak üretilir. Taşıma maliyetlerinin düşük olması için 20°C de 7.5 barlık bir basınçta sıvı forma dönüştürülür. Ve bu şekilde sıvılaştırılmış saf amonyak taşınır. Sonrasında genellikle %25 lik Amonyak olarak piyasaya arzedilir.

Diğer İsimleri Aşağıdaki Gibidir;

• Gaz Formu
• Sıvı Formu
• Çözelti Formu
• Susuz Amonyak
• 7664-41-7
• Sulu Amonyak

Amonyak Nasıl Üretilir?

Üretimi yüksek basınç ve sıcaklık  altında, bir katalizör yardımı ile Azot ve Hidrojenin birleştirilmesi ile ticari olarak üretilmektedir. Elde edilen kimyasal gaz formundadır. Sonraki süreçte su içerisinden geçirilerek çözelti formu elde edilmektedir.

Üretim sürecinde kullanılan gazlardan azot, havadan ayrıştırılması yardımı ile elde edilir. Hidrojen ise doğalgazdaki buhar düzeltmesi ile elde edilir.

Üretim reaksiyonları aşağıdaki gibidir.

N₂(g) + 3H₂(g) 》2NH₃ (g)

Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Nelerdir?

Fiziksel olarak renksiz bir görünüme sahip güçlü keskin kokuludur.

Kaynama noktası -33 °C dir.

Erime Noktası -78 °C dir.

Kloroform ve eterde çözünmektedir.

Amonyağın su içerisindeki  çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalmaktadır.

Yoğunluğu 0.695 g/Lt dir.

Yanıcı bir kimyasal madde değildir. Fakat buhar konsantrasyonun üzerinde şiddetli yanmalar olabilir.

Amonyak asit mi baz mı sorusuna karşılık; Bazdır.

Amonyak Kullanım Alanları Nerelerdir?

• Gübre imalatında amonyum sülfat ve amonyum nitrat imalatında, nitrik asit imalatında amonyak kullanılmaktadır.
• Karbondioksit ile reaksiyona sokulur. Bunun sonucunda,tarım sektöründe kullanılan azot kaynağı bileşiklerinden üre elde edilmektedir.
• Ahşapların ağartılmasında Oksalik Asit, Hidrojen Peroksit ve Sodyum Karbonat ile birlikte kullanılabilir.
• Farmasötik uygulamalarda seyreltik çözeltisi tamponlama kimyasalı ve pH dengeleyici olarak kullanılmaktadır.
• Kauçuk gibi malzemelerin yapıştırılması için üretilen su bazlı yapıştırıcıların imalatında pH dengeleyici madde olarak kullanılır. Ayrıca bunun yanında Potasyum Hidroksit (Potas Kostik) de kullanılabilir.
• Tıbbi alanda terapötik uygulamalarda böcek ısırıkları veya sokmalarında karşı uyarıcı madde olarak tuzları kullanılır. Bu tuzlar amonyağın çözeltisinden elde edilir.
• Depolama tanklarında, ısı eşanjörleri ve kondansatörlerin korozyona karşı korunması için iyi bir korozyon inhibitörü etkisine sahiptir.
• Sodyum Karbonat imalatında kullanılır.
• Ahşap ürünlerinin imalatında Alev geciktirici kimyasal ürünlerin üretiminde kullanılan maddeler arasında yer alır.
• Kauçuk endüstrisinde hem alan lateksin hem de konsantre lateksin netleştirilmesi ve korunması için kullanılır.Yüksek pH etkisinden dolayı bakterilerin oluşmasını engeller. Bunun yanında yağ asidi esterlerini hidrolize eder.Ve dengeleyici maddeler olarak işlev gören sabunların oluşmasını sağlar. Aynı zamanda lateksin depolama süresinin artırılmasını sağlamaktadır.
• Birçok endüstriyel tesiste kapalı devre soğutma kimyasalı olarak kullanılır.
• Endüstriyel cam temizleme kimyasallarının imalatında, bazı Sert yüzeylerin temizlenmesi için üretilen kimyasallarda ve Alüminyum yüzeyler üzerinde bulunan eski poliüretan kalıntılarının temizlenmesi için bazı formülasyonlarda metilen kloür ile birlikte kullanılır.
• Yapı sektöründe üretilen malzemelerin içerisinde bağlayıcı olarak kullanılır.
• Hurda bakırdan, bazik Bakır Karbonat, Bazik Bakır Sülfat, Bazik Bakır Nitrat ve Bazik Bakır Asetat üretimi için amin kaynağı olarak kullanılır.
• Tüy dökücü bileşenlerin imalatında Gliserin ile birlikte kullanılır.
• Beyaz giysilerin kuru temizleme işlemleri sırasında su fazını bir miktar alkali duruma getirmek için uçucu alkali olarak amonyak kullanılır.
• Lehim imalatında içerisinde Üre kullanılarak içerisinde bulunan Amonyak’tan faydalanılır.
• Mono Amonyum Fosfat (MAP) üretiminde kullanılan genel kimyasal arasındadır.
• Pharma kalite Pvp K90 üretiminde hidrojen peroksit ile birlikte toksik maddelerin giderilmesi amacıyla kullanılır. Bu yöntem ile tıbbi dereceli Polyvinylpyrrolidone üretilir.