Amonyum Nitrat, Ammonium Nitrate, Norway saltpeter, 6484-52-2 , Teknik Tip, Tarım Tipi

Amonyum Nitrat, Ammonium Nitrate, Norway saltpeter, 6484-52-2 , Teknik Tip, Tarım Tipi

CAS: 6484-52-2
Molecular Formula: H4N2O3
EINECS : 229-347-8
Moleküler Formül H4N2O3
Molar Kütle 80.0434
Erime Noktası 169℃
Kaynama Noktası 760 mmHg'de 172.4°C
Su Çözünürlüğü 190 g/100 mL (20℃)
Buhar Basıncı 25°C'de 0.422mmHg

Özellikler renksiz ortorombik kristal veya beyaz ince taneli kristaller.
erime noktası 169.6 ℃
bağıl yoğunluk 1.725(25 ℃)
çözünürlük, metanol, etanol, aseton ve sıvı amonyak, eterde çözünmez.

Kullanım:

Analitik reaktifler, oksidanlar, soğutucular olarak kullanılabilir. Tarımda gübre olarak kullanılır ve toplam azot yaklaşık %34'tür, buna hızlı etkili gübre denir. Üretim için çok sayıda dumansız toz. Kimya endüstrisi azot oksit, farmasötik B vitamini üretimi için. Hafif endüstri alkali içermeyen cam üretir.

Amonyum nitrat, amonyum ve nitrat iyonlarından oluşan, NH₄NO₃ formülüne sahip yüksek patlayıcı bir kimyasal bileşiktir. Higroskopik özellikte ve beyaz kristal bir katı olarak hidrat oluşturmasa da suda çok çözünür. Ağırlıklı olarak, tarımda yüksek azotlu gübre olarak kullanılmaktadır. 2017 yılında küresel üretimi 21.6 milyon ton olarak tahmin edildi.

Diğer önemli kullanımı, madencilik, taş ocakçılığı ve inşaat yapımında kullanılan patlayıcı madde karışımlarının bir bileşenidir. Kuzey Amerika'da kullanılan patlayıcıların % 80'ini oluşturan popüler bir endüstriyel patlayıcı olan ANFO'nun ana bileşenidir; benzer formülasyonlar, el yapımı patlayıcılarda kullanılmıştır.

Birçok ülke, kötüye kullanım potansiyeline ilişkin endişeler nedeniyle tüketici başvurularında kullanımını aşamalı olarak durdurmaktadır. Kaza ile oluşmuş amonyum nitrat patlamaları 20. yüzyılın başından beri binlerce insanın ölümüne sebep olmuştur.

Oluşumu:

Amonyum nitrat, Şili'deki Atacama Çölünün en kurak bölgelerinde doğal mineral gwihabaite – güherçilenin amonyum benzeri olarak, genellikle yerdeki bir kabuk olarak veya diğer nitrat, iyodat ve halojenür mineralleri ile birlikte bulunur. Amonyum nitrat geçmişte oradan çıkarıldıysa da günümüzde kullanılan amonyum nitratın neredeyse %100'ü sentetiktir.

Kullanım alanları

Gübre

Amonyum nitrat NPK oranı 34-0-0 (%34 azot) olan önemli bir gübredir. Üre’den (46-0-0) daha az konsantredir ve amonyum nitrata hafif bir taşıma dezavantajı verir. Amonyum nitratın üreye göre avantajı, daha kararlı olması ve azotu atmosfere hızla kaybetmemesidir.

Patlayıcı madde

Amonyum nitrat, bazı patlayıcılarda bulunan bir bileşendir. Amonyum nitrat içeren patlayıcı örnekleri şunları içerir:

• Astrolit (amonyum nitrat ve hidrazin roket yakıtı)
• Amatol (amonyum nitrat ve TNT)
• Ammonal (amonyum nitrat ve alüminyum tozu)
• Amateks (amonyum nitrat, TNT ve RDX)
• ANFO (amonyum nitrat ve fuel oil)
• DBX (amonyum nitrat, RDX, TNT ve alüminyum tozu)
• Toveks (amonyum nitrat ve metilamonyum nitrat)
• Minol (patlayıcı) (amonyum nitrat, TNT ve alüminyum tozu)
• Goma-2 (amonyum nitrat, nitroglikol, Nitroselüloz, Dibütil ftalat ve yakıt)

Fuel oil ile karışımı

Ana madde: ANFO

ANFO, yaygın endüstriyel patlayıcı olarak kullanılan % 94 amonyum nitrat ("AN") ve % 6 fuel oil ("FO") karışımıdır. Kömür madenciliği, taş ocakçılığı, metal madenciliği ve inşaat yapımında ANFO'nun düşük maliyeti ve kullanım kolaylığının avantajlarının, suya dayanıklılık, oksijen dengesi, yüksek patlama hızı ve küçük çaplarda performans gibi geleneksel endüstriyel patlayıcıların sunduğu faydalardan daha önemli olduğu basit uygulamalarda kullanılır.

Özelleşmiş kullanımlar:

Amonyum nitrat, suda çözünmesi oldukça endotermik olduğundan bazı hazır soğuk paketlerde kullanılır. Ayrıca guanidin nitrat gibi bağımsız patlayıcı "yakıtlar" ile kombinasyon halindeTakata Şirketi tarafından üretilen hava yastığının şişiricilerinde 5-aminotetrazol daha ucuz (ancak daha az kararlı) bir alternatif olarak kullanıldı ve 14 kişiyi öldürdükten sonra güvensiz olduğundan dolayı bu ürünler geri çağrılmıştır.

Cavea-b adı verilen nitrik asitli bir amonyum nitrat çözeltisi, yaygın tek bazlı itici yakıt olan hidrazine daha enerjik bir alternatif olarak uzay araçlarında kullanım için umut verdi. 1960'larda bir dizi deneme yapıldı, ancak madde NASA tarafından kabul edilmedi.

Güvenlik, kullanma ve depolama

Amonyum nitratın depolanması ve kullanılması için çok sayıda güvenlik yönergesi mevcuttur. Sağlık ve güvenlik verileri, tedarikçilerden ve çeşitli yönetimlerden temin edilebilen güvenlik bilgi formunda gösterilir.

Saf amonyum nitrat nitrat yanmaz, ancak güçlü bir oksitleyici olarak organik (ve bazı inorganik) maddelerin yanmasını destekler ve hızlandırır. Yanıcı maddelerin yakınında depolanmamalıdır.

Amonyum nitrat, ortam sıcaklığında ve basıncında birçok koşulda kararlı iken, güçlü bir ateşleyici başlangıç yüküyle patlayabilir. Yüksek patlayıcıların veya patlatma maddelerinin yakınında depolanmamalıdır.

Erimiş amonyum nitrat, özellikle yanıcı maddeler, yanıcı sıvılar, asitler, kloratlar, klorürler, kükürt, metaller, odun kömürü ve talaş gibi uyumsuz maddelerle bulaştığında şok ve patlamaya karşı çok hassastır.

Kloratlar, mineral asitler ve metal sülfürler gibi belirli maddelerle teması, yakındaki yanıcı maddeleri tutuşturabilecek veya patlayabilecek kuvvetli ve hatta şiddetli ayrışmaya neden olabilir.

Amonyum nitrat eridikten sonra ayrışmaya başlar ve NO_x, HNO₃, NH₃ ve H₂O oluşur. Kapalı bir alanda ısıtılmamalıdır. ayrışmadan kaynaklanan ısı ve basınç, patlamaya duyarlılığı artırır ve ayrışma hızını artırır. 80 atmosferde patlama meydana gelebilir. Bulaşma bunu 20 atmosfere indirebilir.

Amonyum nitrat %59.4 kritik bağıl neme sahiptir ve bunun üzerinde atmosferdeki nemi emer. Bu nedenle, amonyum nitratın sıkıca kapatılmış bir kapta saklanması önemlidir. Aksi takdirde, büyük, katı bir kütle halinde taşlaşabilir. Amonyum nitrat sıvılaşmak için yeterli nemi emebilir. Amonyum nitratın diğer bazı gübrelerle karıştırılması kritik bağıl nemi düşürebilir.

Maddenin patlayıcı olarak kullanılma potansiyeli, yasal önlemlere yol açmıştır. Örneğin, Avustralya'da, Tehlikeli Maddeler Yönetmeliği, bu tür maddelerle ilgili lisanslamayı uygulamak için Ağustos 2005'te yürürlüğe girdi.Lisanslar, herhangi bir kötüye kullanımı önlemek için uygun güvenlik önlemleri alınarak yalnızca başvuru sahiplerine (endüstri) verilir.Bireysel kullanım olmayacak şekilde eğitim ve araştırma amaçlı gibi ek kullanımlar da düşünülebilir. Maddeyle ilgilenme ruhsatına sahip çalışanların yine de yetkili personel tarafından denetlenmesi ve bir ruhsat verilmeden önce güvenlik ve ulusal polis kontrolünden geçmeleri gerekmektedir.

Sağlık tehlikeleri

Sağlık ve güvenlik verileri, tedarikçilerden temin edilebilen ve internette bulunabilen malzeme güvenlik bilgi formunda gösterilir.

Amonyum nitrat sağlığa zararlı değildir ve genellikle gübre ürünlerinde kullanılır.

Amonyum nitratın LD₅₀'si 2217 mg/kg'dır.Bu değeri karşılaştırmak gerekirse, sofra tuzunun yaklaşık üçte ikisi kadardır.