E442 Amonyum fosfatit, Amonyum fosfat, 10124-31-9

E442 Amonyum fosfatit, Amonyum fosfat, 10124-31-9

Amonyum Fosfatit ya da Avrupa Birliğinin verdiği adıyla E442 çikolata sanayinde emülgatör ve stabilizatör olarak kullanılan fosfatidik asitin amonyum tuzudur. Kimyasal sentez yoluyla üretilebilmekle birlikte amonyum fosfatit genellikle bitkisel ve hayvansal yağlardan elde edilir. Ticari üretiminde en fazla kolza yağından istifade edilir. Suda çözünmeyen ve oda sıcaklığında yağlı yarı katı formda bulunan amonyum fosfatit sarımsı açık kahverengi renge sahiptir. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi tarafından insan sağlığına olumsuz etki yapmadan amonyum fosfatitin günlük alım miktarı 30 mg/kg vücut ağırlığı olarak belirlenmiştir. Türk Gıda Kodeksine göre amonyum fosfatit katkı maddesi olarak sadece çikolata ürünleri ve kakao bazlı şekerlemelerde ve en fazla %1 oranında kullanılabilir.

Amonyum Fosfatit Hakkında Bilgiler:
Amonyum Fosfatitin Diğer İsimleri: Emulsifier YN
Amonyum Fosfatitin Avrupa Birliği Kodu: E442
Amonyum Fosfatitin Kimyasal Formülü: Amonyum fosfatit yapısında bulunan mono ya da digliseritlere bağlı olarak farklı kimyasal formüle sahiptir. R1 ve R2 yapıdaki mono ve digliseritler olmak üzere amonyum fosfatitin genel formülü PO4NH4R1R2’dır

Amonyum Fosfatitin İngilizcesi: Ammonium phosphatides

Canlılarda Amonyum Fosfatit

Bitkisel ya da hayvansal yağların hammadde olarak kullanıldığı kimyasal işlemlerle elde edilen amonyum fosfatit canlılarda doğal olarak bulunan bir bileşik değildir.

Amonyum Fosfatitin Kullanım Amacı

• Amonyum fosfatit çikolata ya da kakaolu ürünlerde emülgatör ve stabilizatör olarak kullanılır.^[1] Çikolata üretiminde akışkan karışımın viskozitesini düşürmek için emülgatör olarak genellikle lesitin kullanılmaktadır. Lesitin genetiği değiştirilmiş bitkisel kaynaklardan da elde edildiğinden, GDO olmayan alternatif bir emülgatör olan amonyum fosfatitin çikolata sanayinde kullanımı artış göstermektedir. Ayrıca çikolata içeren dondurma, pasta vb ürünlerde amonyum fosfatit bulunabilir.
• Gıda formülasyonlarında antioksidan olarak kullanılan çeşitli katkı maddelerinde amonyum fosfatit taşıyıcı olarak işlev görür.

Amonyum Fosfatit Helal midir?

Bitkisel kökenli amonyum fosfatit içeren gıdaların tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur. Ancak gıda etiket bilgilerinde amonyum fosfatitin kökeni belirgin olarak belirtilmemişse; hayvansal kökenli olma ihtimalinden dolayı şüpheli görüldüğünden kullanımından kaçınılmalıdır.

Amonyum Fosfatitin Sağlığa Etkileri:

Amonyum fosfatit çikolata ve ürünlerinde formülasyona en fazla %1 oranında eklenebilir ve yapılan çalışmalarda gıdalarda bulunduğu miktarlar bakımından amonyum fosfatitin herhangi bir olumsuz sağlık etkisine yol açmadığı belirlenmiştir. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) uzmanları gıda maddeleri yoluyla alımı ile hayvan denemelerinde bileşiğin kısa ve uzun süreli toksikolojik ve kanserojenik etkilerini göz önüne alarak yaptığı değerlendirmede günlük 30 mg/ kg vücut ağırlığı amonyum fosfatitin insan sağlığına olumsuz etki yapmadan alınabileceğini belirtmiştir. EFSA hayvan denemelerinde belirlenen olumsuz etki görülmeyen değerin 100 kat düşüğünü insanlar için güvenli sınır olarak tespit etmektedir.^[2]

Amonyum Fosfatit Nasıl Üretilir?

Amonyum Fosfatitin üretimi: Ticari amonyum fosfatit üretiminde başta kolza yağı olmak üzere bitkisel ya da hayvansal bir trigliserit kaynağı gliserol ile karıştırılarak yaklaşık 200 C sıcaklıkta ısıtılır. Elde edilen karışım vakum altında kokularından arındırılır ve fazla gliserol uzaklaştırılır. Kalan karışım içine katı halde fosfor pentaoksit ilave edilerek 90 C de bir saat reaksiyona bırakılır ve fosfatidik asit elde edilir. Daha sonra fosfatidik asit amonyak gazı ile muamele edilerek amonyum fosfatit oluşturulur. Son aşamada karışım filtrasyon işlemine tabi tutularak yabancı maddelerden arındırılarak kullanıma hazır hale getirilir.

Kaynağı:
Amonyaktan ve fosforlanmış yağ asitlerinden elde edilir. Bunların en önemlisi kanola yağıdır.

Fonksiyon ve Özellikleri:
Stabilizör ve emülgatör özelliktedir.

Ürünler:
Sadece çikolata ve kakao ürünlerinde kullanılır.

Kabul edilebilir günlük alım miktarı:
30 mg / kg vücut ağırlığı

Yan etkileri:
Gıdalar içerisinde kullanımında bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur.

Kullanımındaki sınırlamalar:
E442; genel olarak kanola yağından elde edilir ve bu yüzden bütün din grupları tarafından tüketilebilir. Bununla birlikte; bu ürün için, hayvansal yağların kullanımı (domuz yağı da dahil) tamamen dışlanamaz.