EDTA, ETİLEN DİAMİN TETRA ASETİK ASİT, Etilendiamin Tetraasetik Asit, Şelatlama Ajanı, 60-00-4

EDTA, Etilendiamin Tetraasetik Asit, Şelatlama Ajanı, 60-00-4

Molekül Formülü (Edta); C₁₀H₁₆N₂O₈
Molekül Ağırlığı; 292,24 g/mol
Kimyasal Adı; Etilendiamin Tetraasetik Asit
Cas Numarası; 60-00-4

Poliamino karboksilik asit türlerindendir. Yapısında birden fazla -COOH grubu bağlıdır. Bundan dolayı polikarboksilik asit grubundadır. Yapısında -NH2 bağlı olduğundan amino ekini alırlar. Dolayısıyla poliamino karboksilik asit olarak gruplandırılır. EDTA, etilendiamin tetraasetik asit’ in kısaltmasıdır. Renksiz ve kristalimsi bir katıdır.

Moleküler biyoloji sınıfı olarak belirlenmiştir. Ve moleküler biyoloji uygulamaları için gayet uygundur.

Bazı metal iyonları için çok iyi afiniteye sahiptir. Bu özelliği ile çok iyi kenetlenme yapabilmektedir. Antikoagülan ajan olarak Etilen Diamin Tetra Asetik Asit en iyi özelliğe sahip kimyasaldır.

EDTA Diğer İsimleri Aşağıdaki Gibidir:

• Etilendiamin Tetraasetik Asit
• Şelatlama Ajanı
• Kenetleme Maddesi
• 60-00-4
• Na2
• Na4

Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri:

Erime noktası 237 °C dir.
Kaynama noktası 100 °C dir.
Yoğunluğu 0.86 g/cm3 tür.
Saklama sıcaklığı 2-8 °C dir.

EDTA çözünürlüğü, 3M NaOH çözeltisinde 100 mg/mlt çözünür. Fakat suda 0.5 g/ L (25 °C) çözünür. Yani baktığımızda suda hafif çözünür.

Görünüm olarak kristal yapıdadır. Neredeyse beyaz renktedir.

Normal şartlar altında kararlı bir kimyasaldır. Bakır, bakır alaşımları, nikel, alüminyum, güçlü oksitleyici maddeler ve güçlü bazlarda çözünmez.

Kullanım Alanları:

• EDTA (Etilendiamin Tetraasetik Asit) potasyum ve sodyum tuzları, kanın hücresel bileşenlerinde hasar meydana getirmediği için, rutin olarak yapılan Hematoloji (kan bilimi) tayinlerinde yaygın olarak kullanılır.
• Magnezyum içerikli temizleme bileşimlerinde şelatlayıcı madde olarak kullanılır.
• Solvent içerikli deterjan üretmek için gerekli olan ham maddelerin arasında yer alır. Selatlayıcı ajan olarak kullanılır.
• Çoğu metal iyonuyla kararlı kompleksler oluşturması nedeniyle, kurşun ve ağır metal zehirlenmesinde çiftlik hayvanlarının tedavisinde Edta kullanılır.
• Evde kullanılan deterjanlar, kozmetik ürünleri, ilaçlar ve gıda maddelerinin bir bileşeni olarak kullanılır.
• Ana fonksiyonu metal iyonları ile etkileşime girerek kompleks yapılar oluşturmasıdır.
• Havacılık sektöründe bulunan konteyner borular, nozullarda, sedimentasyona ve kaplamaya neden olabilecek ağır metallerin çökelmelerini engellemek için temizleme maddeleri kullanılır. Bu temizleme maddelerinin imalatında Edta kullanılmaktadır.
• Alkali yağ giderme filolarında fosfatlar dengelenir ve kalsiyum sabununun topaklaşma yapması amacıyla kullanılmaktadır.
• Temizleme etkisi yoğunlaştırılarak metal yüzeylerin zarar görmesi Bu uygulama edta ile gerçekleştirilir.
• Süt ve içecek üretiminde kullanılmaktadır.
• Fotokimyasallar endüstrisinde metalik gümüşün oksidasyonu ve sabitlenmesi (kompleks hale getirip gümüş iyonların uzaklaştırılması)  kombinasyonundaki işlemler ağartma öncesinde Edta uygulanarak gerçekleştirilir.
• Metal iyonlarının oksidasyonunu engellemek için süt endüstrisinde kullanılır. Bu sayede süt ve süt ürünlerinin raf ömrü uzatılır.
• Tekstil endüstrisinde selülöz moleküllerinin çapraz bağlanması (bakımı kolay kumaşları üretmek için), oksidatif ağartma işlemlerine destek vermek için ve liflerde meydana gelebilecek katalitik hasarları önlemek amacıyla tekstil kaplamalarında kullanılır.
• Kağıt sektöründe, selülöz elyaflarından kalan lignini çıkarmak için ağartıcı ajanlar kullanılır. Ve parlaklık artırılır. Aynı zamanda kağıt değirmenleri de kullanılır. Ağartma maddesi olan Hidrojen Peroksit kullanılırsa manganez gibi ağır metaller peroksidi parçalayabilir. Etilen Diamin Tetra Asetik Asit kullanılmasının nedeni şelatlı bir yapı oluşturmaktır. Çünkü etilen diamin tetra asetik asit manganez gibi kağıda yapışmaz sonrasında edta’nın tamamı atık olarak kanalizasyona gider.
• Metal kaplama sektöründe bakır kompleks bileşiklerinin katalitik redüksiyon yöntemi ile tahta levha üzerine çöktürülmesi neticesinde bakırın kaplanması için kullanılmaktadır. Bu uygulamada edta yardımı ile baskılı devre kartlarının üretimi gerçekleşir.
• Su arıtma sistemlerinde kalsiyum ve magnezyum taşlarının oluşumunu önlemek amacıyla kullanılır. Su arıtma sistemlerinde, sistemi besleyen suların kazanlarına, iç kısımlardaki tortuları önlemek ve temizlemek için katkı maddesi olarak kullanılır.
• Emülsiyon polimerizasyonu ile üretilen Styrene Bütadien Elastomer üretiminde kullanılır. Buradaki kullanım amacı, üretimdeki başlatıcı sistemde bulunan Fe(II)/Fe(III) iyonları için sekestrasyon ajanı olmasıdır.
• Yağ üretin platformlarında iyi bir temizleme maddesi olarak kullanılır. Belirli dozajlarda sürekli olarak uygulama ile katılması gerekmektedir.
• Kömür santralleri ve atık yakma tesislerinde kükürt dumanını gidermek için edta kullanılır. Hidrojen sülfitin katalitik uzaklaştırılması için %70 lik sorbitol, sodyum hidroksit ile birlikte kullanılarak demiri şelatlayıcı özelliği vardır.
• Sabunlarda renk kaybı ve küf oluşumunun önlenmesi amacıyla kullanılarak sabunun temizleme etkisini artırır.
• Gıda, kozmetik ve farmasötik uygulamalarda koruyucu olarak Potasyum Sorbat ve Sorbik Asit kullanılabilir. Potasyum Sorbat kullanılması durumunda renk bozulması meydana gelebilir. Bunu önlemek için kompleks bileşik olarak bu bileşik kullanılır.
• Paslanmaz çelikten imal edilen kristalizasyon ünitelerinde Hidroksilamon Sülfat (Hidroksilamin Sülfat) ile birlikte korozyon inhibitörü olarak kullanılır. Bu gibi korozyon sorunlarının çözülmesi için önemli bir bileşendir.